بررسی اثر عصاره بذر گیاه دارویی خار‌مریم (Silybum marianum (L.) Gaertn.) بر سیروز کبدی در بیماران مبتلا به هپاتیت B مزمن

مقدمه: سیروز مرحله نهایی ضایعات کبدی با علل مختلفی از جمله ویروس‌ها می‌باشد که بعضاً چندین سال بدون بروز هیچ‌گونه علامتی در بیمار فعال می‌باشند. در حال حاضر روش‌های درمانی مورد استفاده در بیماری‌های مزمن کبدی قطعی نیستند و دلایلی مانند گران بودن درمان‌های رایج، موثر نبودن در همه بیماران، احتمال عود بیماری بعد از قطع دارو، عوارض جانبی بعضاً شدید که منجر به قطع دارو می‌شود موجب شده است که استفاده از گیاهان دارویی توسط پزشکان و بیماران مورد توجه قرار بگیرد. هدف: عصاره بذر گیاه دارویی خار‌مریم که به سیلی‌مارین معروف است حاوی ترکیبات فلاونوییدی با خواص محافظ کبدی است که در طب سنتی به طور گسترده‌ای در درمان اختلالات کبدی تجویز می‌شود. در این طرح هدف بررسی تاثیر عصاره بذر این گیاه دارویی در پیشگیری از پیشرفت سیروز کبدی در مقایسه با دارونما بود. روش تحقیق: در این کارآزمایی بالینی تاثیر داروی گیاهی سیلی‌مارین در مقایسه با دارونما روی 60 بیمار مبتلا به سیروز کبدی ناشی از هپاتیت B مزمن که با روش‌های درمانی رایج درمان می‌شدند در طی مدت 12 ماه بررسی شد. بیماران دو گروه قبل و پس از 12 ماه تجویز دارو و دارونما از نظر میزان بهبودی علایم بالینی و شاخص ‌های سرولوژیکی از قبیل آسیت، معیار pugh-child، میزان بیلی‌روبین،‌ زمان پروترومبین، تعداد پلاکت‌ها و گلبول سفید خون بررسی و با یکدیگر مقایسه گردیدند. یافته‌ها: نتایج طرح حاکی از آن بود که بیمارانی که به مدت 12 ماه داروی گیاهی سیلی‌مارین مصرف نمودند به طور معنی‌داری از وضعیت معیار pugh child- بهتر و کاهش آسیت بیشتری نسبت به زمان شروع و همچنین نسبت به گروه دارونما برخوردار بوده و همچنین کاهش معنی‌داری در میزان دو آنزیم کبدی آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز داشتند. ولی در مارکرهای سرولوژی از قبیل میزان بیلی‌روبین،‌ زمان پروترومبین، تعداد پلاکت‌ها و گلبول سفید خون در زمان شروع و بعد از 12 ماه درمان و نسبت به گروه دارونما تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. در گروه بیماران دارونما هیچ‌کدام از شاخص‌ها و مارکر‌های سرولوژی و بالینی بیماران بعد از 12 ماه در مقایسه با قبل از شروع مطالعه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: نتیجه کلی آنکه در این تحقیق تجویز داروی گیاهی سیلی‌مارین به بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن به مدت 12 ماه موجب بهبودی علایم سیروز کبدی شد. تجویز طولانی مدت این داروی گیاهی به تعداد بیشتری از بیماران مبتلا به سیروز کبدی جهت بررسی تاثیر آن بر مرگ و میر این نوع بیماران پیشنهاد می‌شود.